GEMLİK'İN DENİZCİLİK TARİHİ

GEMLİK'İN DENİZCİLİK TARİHİ

         Gemlik'imiz denizcili k tarihi bakımından zengin maziye sahiptir. Milattan önceki yüzyıllarda, İyonlar ve Eolya'lılar Karadeniz ve Akdeniz arasında birer gemi mutavassıt iskele olarak kullandıkları İzmit ve Gemlik limanlarını daha sonraki devirlerd e daimi bir iskan noktası haline getirmişlerdir. M.Ö. ki tarihlerd e Gemlik'in bir tersaneye sahip olup olmadığı konusunda kesin bir bilgi yoktur.

Fakat sakin sularıyla pek çok gemiye sığınaklık yaptığı tarihlerd e kayıtlıdır. Milattan sonraki devirlerd e ilçenin denizcili kle olan ilgisi çok artmıştır. Milattan Sonra 8-9 ncu asırlarda Bizans İmparatorluğu Gemlik'i bir tersane şehri olarak geliştirmiş ve burada ilk defa gemi yaptıran devlet olmuştur. Bizans Devletind en sonra Gemlik'e tersane kuran Selçuki kumandanl arından Ebul Kasım'dır.

             1090 yılında İstanbul' u zaptetmey i düşünen kumandan deniz kuvvetler ine sahip olmak istemiş ve Gemlik tersanesi ni yeniden faaliyete geçirmeye karar vermiştir. Ebul Kasım burada bir kaç gemi yapıp denize indirmeyi başarmıştır. Fakat Bizans'ın bunu duyması üzerine ani bir baskınla Bizans gemilerin in körfeze girmesi sonucunda hem yapılan gemiler hemde tersane yakılıp yıkılmıştır.

             1097 yılında birinci Haçlı orduları İznik'i kuşatmaya geldikler i zaman Gemlik körfezinden ve arazisind en faydalanmışlardır. 1204 yılındaki dördüncü Haçlı seferleri nde Haçlılar İstanbul' u zaptettik lerinde, içlerinden kumandan Balduin'i kendileri ne ilk kral olarak seçmişlerdir. Bu kralda kumandanl arından ileri gelen şövalyelerini İzmit, Erdek ve Gemlik gibi yerlere atamıştır.

             İstanbul'u terkeden Rumlar İznik'te toplanara k bir Rum İmparatorluğu kurmuşlardır.
Gemlik eskiden beri İznik'in iskelesi olduğu için Rumlar burayı almak istemişler ve bunun için karadan ve denizden Gemlik'i kuşatmaya karar vermişlerdir.
Yaptıkları hazırlıklar sonucunda Gemlik'e saldırmışlar ve ele geçirmişlerdir fakat ellerinde fazla tutamamışlardır.

            Zira İstanbul' da bulunan Haçlı orduları Bizans kralının yardım çağrısı üzerine Gemlik körfezine gelmiş ve şehri kuşatma altına almışlardır. 1 Nisan 1207 tarihinde İznik Rum devletiyl e Frenk Bizans İmparatorluğunun donanmala rı ve askerleri çarpışmalar ve Bizans Frenk Donanması savaşı kazanmıştır. Osmanlılar Gemlik'i fethettik leri zaman Gemlik gemi imalathan eleriyle doluydu.

            Güzel manzarası ve hazır halde bulunan imalathan eler Osmanlıları burada çalışmaları için dahada heveslend irmiştir. Osmanlının eline geçinceye kadar KİOS veya KİVOTOS gibi isimler taşıyan Gemlik bundan sonra GEMİLİK adını alarak, tarihte bu güne kadar kullanılan hakiki unvanını almıştır. Gemlik'e ait sicillerd e ve fermanlar da umumiyetl e ilçenin ismi Gemilik olarak yazılmış, zamanla aradaki İ harfinin kaldırılması sonucunda şu anki Gemlik ismini almıştır.

            Osmanlılar Gemlik tersanesi nde ilk önce ufak gemiler inşa etmişlerdir. Fakat Balkanlar a geçtikten sonra deniz savaşlarıyla karşılaşmaları Kuvvetli deniz ordularına sahip olmaları gerektiğini düşündürmüş, bu suretle Gemlik, İzmit, Gelibolu’daki tersanele r yeniden çalıştırılmaya başlanmıştır. Akdeniz ve Karadeniz savaşlarında ihtiyaç duyuldukça Gemlik tersanesi nde dayanıklı gemiler yapılmıştır. 1877'de 3. Selim tarafından Osmanlıların 15. tersanesi olarak kurulan Gemlik'te 76 toplu (Beşartuma) kalyonu yapılmıştır. Fatih ve Kanuni'nin Akdeniz’de kazandığı deniz zaferleri ne Gemlik tersanesi nin de hizmetler i olmuştur. Daha sonraları Osmanlıda her alanda olduğu gibi Gemlik tersanesi ne de bakılamamış ve bataklık haline gelmiştir. Yakın zamana kadar bataklık halinde duran Gemlik tersanesi Cumhuriye t döneminde kurulan Suni İpek fabrikası ile yeniden sanayi merkezi  olmuştur..